Tin ô tô
Equalizer là gì? Hướng dẫn sử dụng và căn chỉnh Equalizer (EQ)
Th12
Đầu tiên chúng ta cùng tìm hiểu xem Equalizer là gì? Và nó có chức năng như thế nào?
Equalizer là gì? nó là một thiết bị rất quan trọng không thể thiếu trong bất kỳ dàn âm thanh hoàn chỉnh cũng như trong một hệ thống âm thanh xe hơi từ đơn giản đến phức tạp nhất . Tuy nhiên nó lại rất khó để căn chỉnh sao cho tốt nhất, âm thanh gần với nhạc cụ live nhất, hoặc gần với âm thanh khán phòng nhất với những người chưa biết nhiều và chưa có kinh nghiệm trong lĩnh vực âm thanh.
EQ là viết tắt của Equalizer, Equalization phiên dịch sang tiếng Việt có nghĩa là “sự cân bằng”, nhưng mà cân bằng cái gì? Đó chính là việc tạo sự cân bằng, bù trừ sự thiếu hay thừa các tần số gây sự biến dạng âm thanh không mong muốn. Mà tần số là gì ? Tần số có cách hiểu đó là số lần cùng một hiện tượng được lập đi lập lại trên một đơn vị thời gian!
Các bạn có thể một cách hiểu đơn giản là mọi âm thanh phát ra đều do sự dao động, khi có một dao động nào đó thì có tần số sẽ xuất hiện, vậy Equalizer là để tùy chỉnh các tần số dao động này. Có ví dụ rất đơn giản cho các bạn là lấy đàn guitar ra và gãy vào dây số 6 (dây có âm trầm nhất – to nhất) sẽ thấy phát ra âm thanh và dây số 6 đó sẽ dao động liên tục đến khi tắt dần, còn khi gãy vào dây số 1 (là dây mỏng nhất trên đàn) sẽ phát ra âm thanh cao hơn hẵn các dây khác và nó ít rung hơn( do bước sóng ngắn lại) -> Chúng ta có khái niệm căn bản: âm trầm thì dao động ít( tần số thấp), âm cao thì dao động nhiều( tần số cao).
Vậy thì ….
Equalizer là một thiết bị có thể sửa tùy chỉnh và thay đổi, bù trừ các tín hiệu âm thanh đi qua, theo nguyên lý đó là tăng hoặc giảm tín hiệu của từng dải tần. Một âm thanh được phát ra thì nó sẽ được trải rộng ở nhiều dãi tần khác nhau, nhưng không phải dãi tần nào cũng có âm hay và thuận tai nên đôi khi chúng ta cần tăng/giảm/loại bỏ dãi tần cần thiết. Dĩ nhiên lúc này thứ mà chúng ta đang cần đó là anh bạn EQ, ảnh sẽ can thiệp vào các phần của dãy tần theo ý người chỉnh.
Ví dụ như 1 bản nhạc có nhiều nhạc cụ khác nhau trộn lẫn nếu được cắt bỏ các tần số thừa thải và nâng những phần âm cần thiết thì sẽ tạo được cảm giác hòa quyện với nhau, với chất âm trong trẻo và sạch sẽ. Còn không thì bản nhạc đó có thể bị các vấn đề như: tiếng bị méo, tiếng bị đục (do các âm thanh rác bị chồng lên nhau gây ồn/ xung đột sẽ làm giảm chất lượng của bài nhạc), overload/clip (quá tải, tiếng bị vỡ)…..
Không có một công thức EQ nào giúp tạo ra âm thanh tuyệt vời cả nên việc mixing EQ cũng là một nghệ thuật. Mỗi người tùy chỉnh khác nhau sẽ cho ra 1 sắc thái và chất lượng âm thanh khác nhau.
Tiếp tục nào, cái này mới là cái quan trọng này trong Eualizer…
Các thuật ngữ, tính năng và cách căn chỉnh Equalizer khi sử dụng:
Band: là vùng tần số bị tác động bởi EQ, mỗi một vùng bị tác động gọi là 1 EQ band.
Chức năng của các cần gạt tăng giảm tần số
25 hz-50 hz:
1. Tăng để cho các nhạc cụ tần số thấp thêm đầy đặn hơn
2. Giảm để bớt âm thanh “um” của bass , tăng âm sẽ bồi và để nghe tiếng bass được rõ hơn trong bản Mix. Thường được thực hiện với tiếng Bass to trong nhạc Rock
100 hz:
1. Tăng để cho các nhạc cụ tần số thấp nặng hơn
2. Tăng để cho tiếng Guitar,Snare đầy hơn
3. Tăng để cho âm của Piano , hay kèn sẽ ấm hơn
4. Giảm để bớt âm “um” trên đàn guitar và làm cho tiếng của Guitar rõ ràng hơn
200 hz:
1. Tăng để cho giọng hát đầy đặn hơn
2. Tăng để cho tiếng của guitar và tiếng trống snare đầy hơn (cứng và nặng hơn)
3. Giảm để bớt âm đục giọng hát và các nhạc cụ có tần số trung bình
4. Giảm sẽ bớt âm còng của “cymbols”
400 hz:
1. Tăng để cho tiếng Bass rõ hơn khi âm lượng ở mức nhỏ
2. Giảm để bớt âm thanh như đánh trên mặt giấy bìa cứng của các loại trống có âm vực thấp(kicks,toms)
3. Giảm sẽ tăng không gian (ambiance) cho cymbals
800 hz:
1. Giảm sẽ cho tiếng âm bass chắc (punch) rõ hơn
2. Giảm để loại bỏ các âm sắc thiếu tự nhiên cho guitar (cheap sound)
1,5 Khz:
1. Tăng để cho các âm bass rõ hơn và rõ tiếng gẩy (pluck)
2. Giảm để loại bỏ âm thanh đục của Guitar(dullness)
3 Khz:
1. Tăng để cho âm bass có tiếng khẩy dây
2. Tăng để cho tiếng Guitar điện và thùng nghe đánh rõ hơn(more attack)
3. Tăng để cho phần âm thấp của Piano nghe rõ hơn
4. tăng để cho giọng hát rõ và cứng hơn
5. Giảm để tăng tiếng gió,âm nhẹ của giọng hát nền
6. Giảm để che giọng hát, hay tiếng Guitar bị lạc giọng
5 Khz:
1. tăng để cho giọng hát rõ hơn
2. tăng tần số thấp của tiếng trống kick ,toms nghe rõ hơn(low frequency drum attack)
3. Tăng sẽ cho tiếng bass có âm thanh ngón tay rõ hơn (finger sound)
4. Giảm để cho giọng hát nền nghe xa hơn
5. giảm sẽ làm dịu tiếng Guitar bị mỏng
7 Khz:
1. tăng sẽ cho tiếng trông thêm chắc hơn,thêm âm thanh metal
2. tăng để bộ gõ nghe rõ hơn
3. tăng đối với giọng hát đục
4. giảm để bớt âm xì” của giọng hát
5. tăng sẽ thêm sắc cho sythnersizer, guitar thùng, guitar và piano
10 Khz:
1. tăng làm cho giọng hát trong sáng hơn
2. tăng để nghe piano và guitar thùng sáng thêm
3. tăng để tiếng symbal nghe cứng hơn
16 Khz-20Khz:
Giảm từ 0 dB trở xuống cho bớt tiếng hú
High-Pass và Low-Pass filter
– High-Pass và Low-Pass filter là 2 Tính năng thường rất hay dùng nhất trong Equalizer. High và Low pass filter thường cắt từ từ và trong khoảng -6 dB trên một octave (quãng tám), -12 dB trên octave hay thậm chí -18 dB trên một octave.
+ High-Pass filter (còn gọi là Low-cut filter – lọc cắt đi các tần số thấp) có nghĩa là bất cứ tín hiệu ở dưới dải tần chỉ định thif sẽ được giảm đi, chỉ để các tần số cao đi qua tại điểm đã được chọn.
+ Low-pass filter (còn gọi là High-cut filter – lọc cắt đi phần cao) Dùng nó để lọc bỏ đi các tần số cao, chỉ để các tần thấp dc đi qua tại điểm được chọn (gọi là điểm cut-off).
Low-pass filter trong Equalizer
Lưu ý: ta nên sử dụng tính năng này khi muốn cắt đi phần trầm hoặc cắt đi phần cao.
Ví dụ: khi đưa bạn một bản nhạc mix ra nghe ở hệ thống âm thanh sân khấu biểu diễn có thể sẽ gặp phải những tiếng bị ù ở loa siêu trầm (Subwoofer) bởi những tần số quá trầm xuất hiện trong bản nhạc. Khi ấy bạn sẽ cần sử dụng High-pass filter để lọc đi phần trầm từ 40hz trở xuống chẳng hạn. Hoặc trong khi thu âm, cũng có thể dùng High-pass filter để có thể cắt đi phần trầm, hoặc dùng Low-pass filter để cắt đi tần số quá cao khi thu âm tiếng của guitar bass, như vậy sẽ làm cho bản nhạc được mix cuối cùng sạch sẽ và hoàn hảo hơn.
Shelving filter (lọc đa tần)
– Shelving filter là chức năng dùng để chỉnh đồng thời một loạt các tần số xung quanh các tần số đã chỉ định để làm tăng (và giảm) cường độ tín hiệu của các tần số ở phạm vi rộng. Dạng lọc Shelving filter ngoài nút chỉnh tần số còn có một nút để chỉnh tăng hay giảm. Như ở trên kiểu lọc High-pass hay loại Low-pass dùng để cắt đi các tần số dư hơn là tăng. Còn Shelving filter sẽ dùng khi ta muốn tăng nhiều các giải tần cùng lúc.
– Cơ chế hoạt động của Shelving Filter không làm tăng hoặc giảm tín hiệu ngay lập tức mà sẽ tăng dần dần mức độ đến mức yêu cầu, sau đó chuyển thành đường thẳng.
+ Shelving Low: tất cả dãy tần bên phải điểm được chọn (dãy tần trầm) sẽ tăng/ giảm cường độ.
+ Shelving high: tất cả dãy tần bên trái điểm được chọn (dãy tần cao) sẽ tăng/ giảm cường độ.
Shelving-filter
Ví dụ: Khi người điểu khiển sử dụng Shelving filter lúc chỉ định một giải tần nào đó (chẳng hạn tại 400Hz) thì các tần số từ 400Hz trở xuống sẽ được tăng lên đồng loạt nếu chọn Shelving low, và ngược lại khi các tần số trên 400Hz cũng sẽ dần được tăng lên theo nếu chọn Shelving high.
Mặc dù chức năng Shelving filter hữu ích khi ta điều chỉnh tổng thể âm sắc của hàng loạt dải tần âm thanh, nhưng để tăng giảm cụ thể một tần số nào đó thì ta dùng Peak filter
Peaking filter
– Peaking Filter: Tùy chỉnh này sẽ giúp can thiệp cắt giảm/tăng cường một cách chi tiết và chính xác (theo dạng đỉnh) tại khu vực điểm được chọn vì ít ảnh hưởng các tần xung quanh. Lưu ý Peaking Filter chỉ can thiệp được các điểm chọn theo dạng đỉnh nên phạm vi được tác động khá hẹp.
– Bộ lọc Peaking filter cũng có 2 nút, một để chọn một tần số trung tâm nào đó, và nút kia để chỉnh tăng giảm tín hiệu. Peaking filter thường dùng khi cần xử lý chính xác tần số cụ thể không mong muốn như tiếng ồn, tiếng huýt, tiếng vo ve…
Ngoài các dạng lọc Equalizer trên, ta còn thấy một số dạng có thêm tính năng như Band pass filter và Notch filter.
Band pass filter và Notch filter.
– Band Pass Filter: Đây là một dạng lọc đặc biệt của Peaking Filter thường được dùng để tăng (boost) các tần số ở phạm vi rộng (do tính chất can thiệp không phải dạng đỉnh như Peaking Filter). Nguyên lý làm việc của dạng này cũng tương tự như Peaking Filter sẽ dùng để lọc riêng ra tần số nào đó để tăng.
– Notch Filter: cũng tương tự như Band Pass Filter nhưng dùng chủ yếu để lọc bỏ/ cắt giảm tần số.
Qua bài trên chắc các bạn cũng đã hiểu được EQ và cách sử dụng nó rồi. Tuy nhiên các bạn vẫn cần phải trang bị và sắm cho mình một dàn âm thanh chất lượng phù hợp với tiêu chí của mình. Đặc biệt trên ô tô, một hệ thống âm thanh tốt sẽ giúp bạn thoải mái thư giãn trên mọi cung đường
Tại KaiOn cũng cung cấp một số hệ thống âm thanh ô tô cho các bạn lựa chọn hiện đang được nhiều anh em tin dùng như: màn hình android vitech dvd cho hệ thống giải trí kết hợp loa sub blaupunkt xlf 180a